Một quán bar bên bãi biển ở Tel Aviv ngày 19/4. Ảnh: Washington Post.
Người Israel đang “tiệc tùng” giống như năm 2019, khi phần lớn dân số trưởng thành đã tiêm vaccine Covid-19 và nhiều hạn chế đã được dỡ bỏ.
Các nhà hàng đông khách, các buổi biểu diễn ca nhạc, quán bar và khách sạn mở cửa cho những người có thể xuất trình giấy chứng nhận đã tiêm vaccine. Các phòng học hoạt động trở lại như thời trước dịch. Tuần này, quy định đeo khẩu trang ở ngoài trời được gỡ bỏ. Người Israel hân hoan nối lại các thói quen đã bị gián đoạn hơn một năm trước và cho các nước khác thấy hy vọng về tương lai.
Ca nhiễm mới đã giảm mạnh – từ mức cao nhất gần 10.000 ca mỗi ngày xuống còn khoảng 140 ca, số ca nghiêm trọng ở nhiều bệnh viện giảm xuống mức một chữ số. Khu cấp cứu Covid-19 tại Trung tâm Y tế Sheba gần Tel Aviv giờ trở về công năng ban đầu là nhà để xe, các phòng chờ bệnh viện tràn ngập bệnh nhân đến điều trị những bệnh khác thay vì Covid-19.
“Có vẻ như nó sẽ biến mất hẳn”, Sarah Goldstain, 24 tuổi, nói khi ngẩng mặt lên trời tại Trung tâm mua sắm Mamilla ở Jerusalem. “Tôi có thể hít thở không khí trong lành. Ánh mặt trời chiếu trên mặt tôi”.
Giới chức y tế Israel nhanh chóng nhấn mạnh rằng đại dịch vẫn chưa kết thúc. Dịch vẫn hoành hành ở nhiều quốc gia trên thế giới và ngay sát sườn Israel, tại các vùng của người Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza. Các biến thể nCoV, một số có khả năng chống cự vaccine cao hơn, cần được giám sát nghiêm ngặt.
Nhưng ngay cả các nhà dịch tễ học thận trọng cũng nói rằng Israel có thể “dễ thở” hơn và nước này đang cho thấy những gì các quốc gia khác có thể mong đợi nếu họ tiếp tục tiêm chủng. Gần 90% nhóm người dễ bị tổn thương nhất là người từ 50 tuổi trở lên đã được tiêm chủng đầy đủ. Các chuyên gia cho biết các khoa điều trị tích cực của bệnh viện giờ không bị quá tải nhưng tình cảnh trước đây.
Hagai Levine, nhà dịch tễ học tại Đại học Hebrew-Hadassah kiêm Chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ Y tế Công cộng Israel, nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải cảnh giác. Luôn có khả năng chúng ta sẽ thấy các đợt bùng phát ở trường học, nơi hầu hết học sinh còn quá nhỏ để được tiêm chủng, nhưng rất ít khả năng những nỗi lo này sẽ dẫn đến khủng hoảng y tế công cộng”.
Do đó, người Israel giờ như “sổ lồng”. Giờ cao điểm đã trở lại. Các nhà hàng chỉ bán đồ mang về vài tuần trước giờ được rất nhiều khách đặt bàn dùng bữa tại chỗ. “Ngày đầu tiên chúng tôi mở cửa trở lại, chúng tôi tiếp khách không ngừng nghỉ”, David Aboucaya, chủ nhà hàng Par Derriere ở khu vực Jaffa của Tel Aviv nói. “Mọi người đi vũ hội hay vui chơi ở bãi biển, thật tuyệt!”.
Hôm 19/4, Tzuriel Arviv ngồi uống bia trên bãi biển ở Tel Aviv với một người bạn, bắt đầu quên đi những thói quen anh đã phải học trong đại dịch. “Chúng tôi đã có những thói quen mới như kiểm tra mình có đeo khẩu trang không? Trước đây có ai nghĩ được chúng tôi sẽ như vậy? Nhưng bây giờ, chúng tôi có thể quên nó đi “, Arviv nói.
Người lính 19 tuổi này cho biết anh đã vài lần bị phạt 150 USD vì vi phạm các hạn chế đi lại trong ba lần Israel phong tỏa toàn quốc. “Chúng tôi bị mắc kẹt trong nhà. Nhưng tôi đã trì hoãn nộp phạt và cuối cùng họ không thu nữa, mọi chuyện đều tốt”.
Shlomit Dagan, 52 tuổi, bật khóc tại sảnh của Nhà hát Cameri, khi bà chuẩn bị được xem vở kịch đầu tiên trong nhiều tháng. Bà ôm những khán giả khác, vui mừng khi không còn phải giãn cách xã hội. “Đã một năm tôi mất đi niềm vui”, bà nói, nhắc đến việc các nhà hát và phòng tranh phải đóng cửa.
Israel cho các quốc gia khác bài học về sự kiên nhẫn, khi những nước này đang thấp thỏm chờ đợi số ca mới giảm xuống. Chỉ hai tháng trước, ngay cả khi người Israel đổ xô đi tiêm phòng với tốc độ nhanh nhất thế giới, tốc độ lây lan của nCoV vẫn không chậm lại.
Nhưng đột nhiên, một thước đo quan trọng là “tỷ lệ lây nhiễm”, cho biết một người lây virus sang bao nhiêu người khác, bắt đầu có xu hướng giảm. Chỉ số này hiện vẫn ở mức thấp ngay cả khi các trung tâm thương mại, nhà hàng và trường học mở cửa trở lại.
“Chúng tôi đã nhanh chóng tiêm chủng cho người dân, nhưng đồng thời chúng tôi vẫn phải đối phó với số lượng ca mới cao mỗi ngày”, Bộ trưởng Y tế Israel Yuli Edelstein cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “Và rồi đột nhiên, có một điểm đột phá”.
Chiến dịch tiêm chủng dẫn đầu thế giới của Israel mang lại hy vọng cho các quốc gia đang tụt hậu. 4,98 triệu người Israel, tương đương khoảng 55% tổng dân số, đã được tiêm hai mũi Pfizer, 400.000 người được tiêm mũi đầu tiên. Nếu tính những người đã phục hồi sau khi nhiễm nCoV thì hơn 60% dân số Israel đã miễn dịch mở một mức nào đó.
Edelstein không nói rằng Israel đã đạt được “miễn dịch cộng đồng”. Nhưng một số nhà khoa học nói rằng đó chính xác là điều khiến ca mới giảm mạnh, không chỉ ở những người đã tiêm chủng mà còn cả hàng triệu thanh niên chưa được tiêm.
“Chúng tôi đang đến rất gần với miễn dịch cộng đồng”, Yoram Weiss, Giám đốc Trung tâm Y tế Đại học Hadassah ở Jerusalem, cho biết.
Nhưng dù đã mở cửa lại nền kinh tế, Israel chưa cung cấp vaccine trên quy mô lớn cho 5 triệu người Palestine sống ở Bờ Tây và Gaza. “Chúng tôi hiện không còn vaccine. Về cơ bản, chúng tôi đã phân phối mọi thứ chúng tôi có”, Edelstein nói. “Chúng tôi sẽ quan sát xem diễn biến thế nào”. Ông nhấn mạnh rằng Israel đã cung cấp vaccine cho các nhân viên y tế Palestine và Bộ Y tế Israel đã tiêm chủng cho gần 130.000 người Palestine làm việc tại Israel.
Hồi đầu tuần, 72.000 liều vaccine AstraZeneca đã đến Bờ Tây và Gaza trong khuôn khổ chương trình Covax toàn cầu. Các lô vaccine được tài trợ khác cũng đã đến, nhưng vẫn còn thiếu rất nhiều so với mục tiêu của quan chức Palestine là tiêm chủng cho 60-70% dân số vào quý III.
“Chúng tôi còn rất xa mục tiêu đó, không phải do lỗi của chính quyền, mà là do sự trì hoãn của các công ty sản xuất vaccine”, Yasser Buzaih, người phụ trách chương trình vaccine tại Bộ Y tế Palestine, nói.
Phương Vũ (Theo Washington Post) – VnExpress
