Nga và Trung Quốc đã đệ trình lên Liên Hợp Quốc về quyền phủ quyết của họ để bảo vệ Iran trước việc Mỹ yêu cầu gia hạn lệnh cấm vũ khí và dọa tái trừng phạt Tehran.
Nga và Trung Quốc bắt đầu khiếu nại lên Liên Hợp Quốc chống lại tuyên bố của Mỹ rằng Washington có thể kích hoạt trở lại tất cả lệnh trừng phạt đối với Iran tại Hội đồng Bảo an. Moscow đã viện dẫn luật pháp quốc tế trong 50 năm qua để phản đối tuyên bố của Washington, Reuters cho biết.
Ngoại trưởng Nga Serge Lavrov và người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị đã viết thư cho hội đồng gồm 15 thành viên và Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres. Ông phản đối việc Mỹ đe dọa châm ngòi cái gọi là lệnh trừng phạt theo thỏa thuận hạt nhân Iran, dù Washington đã rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018.
“Đây là điều hoàn toàn không thể chấp nhận được, nó gợi nhớ lại câu tục ngữ nổi tiếng của Anh về việc vừa muốn có cái bánh vừa muốn ăn bánh”, Ngoại trưởng Lavrov viết trong bức thư đề ngày 27/5 và được công khai trong tuần này.
Trước đó, Washington tuyên bố sẽ kích hoạt lại lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran, nếu Hội đồng Bảo an không gia hạn lệnh cấm vận vũ khí với Iran. Lệnh cấm vận sẽ hết hạn vào tháng 10 tới, theo thỏa thuận giữa Iran và Nhóm P5+1 nhằm ngăn chặn Tehran phát triển vũ khí hạt nhân.
Kelly Craft, Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc tuần trước cho biết dự thảo trừng phạt Iran sẽ sớm được ban hành. Quyền phủ quyết của Nga và Trung Quốc tại Hội đồng Bảo an báo hiệu rằng họ đang chống lại việc cấm vận vũ khí đối với Iran.
Mỹ không còn là bên tham gia thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 (JCPOA) sau khi đã đơn phương rút khỏi nó. Washington cũng không có quyền yêu cầu Hội đồng Bảo an viện dẫn lệnh tái trừng phạt Iran, Ngoại trưởng Vương viết trong bức thư vào ngày 7/6.
Thỏa thuận hạt nhân Iran 2015 cho phép tái áp đặt lệnh trừng phạt đối với Iran, bao gồm cấm vận vũ khí, nếu Tehran vi phạm. Tổng thống Donald Trump đã chấm dứt thỏa thuận với Iran vào năm 2018.
Ngoại trưởng Lavrov đã trích dẫn ý kiến của Tòa án Công lý Quốc tế năm 1971, chỉ ra nguyên tắc cơ bản là khi một bên từ chối hoặc không thực hiện nghĩa vụ của mình theo thỏa thuận đã ký kết, họ không thể giữ lại quyền xuất phát từ mối quan hệ đó.
Iran đã vi phạm một phần của thỏa thuận JCPOA, nhưng là để đáp trả việc Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận, Ngoại trưởng Lavrov cho biết thêm. Tuy nhiên, phía Mỹ nói rằng họ vẫn có thể tái kích hoạt trừng phạt, vì Washington vẫn là một bên tham gia nghị quyết của Liên Hợp Quốc vào năm 2015. Các nhà ngoại giao nhận định Washington có thể phải đối mặt với cuộc chiến ngoại giao khó khăn trong việc tái trừng phạt Iran.
Trung Hiếu – Zing
