Các nghị sĩ Dân chủ ở Mỹ quỳ gối mặc niệm 8 phút 46 giây trước khi công bố những đề xuất cải cách sâu rộng đối với cảnh sát, sau gần hai tuần biểu tình về vụ George Floyd.
Tên của George Floyd và các nạn nhân khác bị cảnh sát làm chết được đọc lên trong thời gian mặc niệm ở Điện Capitol.
Các nghị sĩ Dân chủ, cả Hạ viện và Thượng viện, công bố dự luật Justice in Policing Act (tạm dịch: Công lý trong hoạt động cảnh sát) – đề xuất cải cách cảnh sát tham vọng nhất ở Quốc hội Mỹ trong nhiều năm.
“Chúng ta không thể chấp nhận nếu không có được thay đổi hoàn toàn mang tính hệ thống”, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi tuyên bố.
Dự luật này sẽ giới hạn các hình thức bảo vệ về pháp lý đối với cảnh sát, tạo ra cơ sở dữ liệu quốc gia về các vụ cảnh sát dùng vũ lực quá đáng, và cấm cảnh sát dùng động tác ghì cổ gây ngạt đối với nghi phạm.
Dự luật sẽ làm cho việc truy tố cảnh sát có các hành vi “nguy hiểm” trở nên dễ dàng hơn, thay đổi khái niệm “qualified immunity” (miễn trừ có điều kiện) vốn đang là “lá chắn” cho cảnh sát.
“Qualified immunity” bảo vệ cảnh sát khỏi trách nhiệm pháp lý khi thi hành công vụ hợp lý. Theo đó, tòa án Mỹ sẽ cho cảnh sát và nhân viên công vụ được hưởng quyền miễn trừ, không bị kiện dù vi phạm một số quyền dân sự.
Dự luật cũng sẽ cấm các chính sách chống tội phạm dựa trên chủng tộc, thắt chặt yêu cầu đeo camera trên người, và giới hạn việc chuyển giao vũ khí quân dụng cho các địa phương.
Một cơ sở dữ liệu toàn quốc về các sai phạm của cảnh sát cũng được đề xuất, để ngăn không cho cảnh sát chuyển từ địa phương này sang địa phương khác mà giấu được các sai phạm trong quá khứ.
Tuy vậy, khả năng dự luật qua được Thượng viện do đảng Cộng hòa kiểm soát là khá thấp, theo AP.
Phong trào biểu tình phản đối vụ George Floyd chỉ trong hai tuần đã lớn mạnh tới quy mô chưa từng thấy trong vài thập kỷ qua, khiến nhiều công ty, tổ chức trước đây chưa từng lên tiếng về phân biệt chủng tộc nay lên tiếng mạnh mẽ.
Nhưng vẫn chưa rõ các công đoàn cảnh sát sẽ ủng hộ dự luật tới đâu, hay các nghị sĩ Cộng hòa có sẵn sàng tham gia hay không. Các nghị sĩ Cộng hòa có vẻ sẽ bám sát quan điểm của Tổng thống Trump là phản đối dự luật.
“Luật lệ và trật tự, không phải giảm vốn và loại bỏ cảnh sát”, ông Trump viết trên Twitter – một mô tả sai lệch về dự luật của đảng Dân chủ. “Chúng ta sẽ không giải tán cảnh sát”.
Các lãnh đạo đảng Dân chủ phản bác lại, và nói dự luật này không giải tán cảnh sát, mà thiết lập các tiêu chuẩn giám sát mới.
Họ cho biết đề xuất không kêu gọi giảm ngân sách cho cảnh sát một cách cứng nhắc, mà để quyết định đó cho từng địa phương. Một số địa phương đang tự mình lên kế hoạch chuyển ngân sách dành cho cảnh sát sang các dịch vụ xã hội khác, sau làn sóng biểu tình.
Cựu phó tổng thống Joe Biden, sẽ là đối thủ của ông Trump vào tháng 11 tới, đa phần ủng hộ cách tiếp cận trên của các nghị sĩ Dân chủ.
Trọng Thuấn – Zing
