Nước chảy qua đập Đại Phục Hưng ở Ethiopia trong quá trình xây dựng trên sông Nile tháng 9/2019. Ảnh: Reuters.
Tổng thống Mỹ bày tỏ tức giận về việc Ethiopia xây đập khổng lồ trên sông Nile và gợi ý rằng Ai Cập có thể phá hủy công trình này.
“Đó là tình huống rất nguy hiểm vì Ai Cập sẽ không thể sống theo cách đó”, Tổng thống Donald Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục hôm 23/10 trong buổi lễ đánh dấu thỏa thuận bình thường hóa quan hệ mang tính đột phá giữa Israel và Sudan.
“Họ sẽ làm nổ tung con đập. Tôi đã nói về việc này và tôi đã nói rõ rằng họ sẽ cho nổ tung con đập đó. Họ phải làm điều gì đó”, Trump nói thêm, đề cập Đập Đại Phục hưng của Ethiopia, con đập lớn nhất châu Phi.
Ethiopia cho hay dự án trị giá 4 tỷ USD là không thể thiếu đối với nhu cầu phát triển và điện khí hóa của nước này, bày tỏ hy vọng công trình sẽ bắt đầu hoạt động đầu năm 2021. Ai Cập, quốc gia phụ thuộc 97% nước sông Nile để tưới tiêu và sinh hoạt, phản đối công trình này.
Chính quyền Sudan cũng cho rằng con đập có thể đe dọa sự an toàn của khoảng 20 triệu người dân Sudan sống ở hạ lưu và phá hủy hệ thống nông nghiệp dựa vào nguồn nước lũ của Sudan, nếu không được xây dựng và vận hành chính xác.
“Đáng lẽ họ phải dừng nó lại từ lâu, trước khi bắt đầu”, Trump nói thêm, đồng thời bày tỏ lấy làm tiếc vì Ai Cập rơi vào tình trạng hỗn loạn khi dự án khởi công năm 2011.
Trump, đồng minh thân cận của vị tướng vừa trở thành Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi, đã đồng ý đóng vai trò trung gian đàm phán về con đập theo đề nghị của Cairo, với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin dẫn đầu các cuộc đàm phán.
Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng 9 cho biết họ đã đình chỉ một phần viện trợ tài chính cho Ethiopia, với lý do đàm phán thiếu tiến bộ và Ethiopia “đơn phương quyết định” bắt đầu đưa nước vào hồ chứa của con đập dù không đạt thỏa thuận với các quốc gia hạ nguồn là Ai Cập và Sudan.
“Tôi đã có thỏa thuận cho họ và sau đó không may Ethiopia phá vỡ thỏa thuận, điều mà lẽ ra họ không nên làm. Đó là một sai lầm lớn”, Trump nói. “Họ sẽ không bao giờ nhìn thấy số tiền đó trừ khi họ tuân thủ thỏa thuận”.
Văn phòng Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed hôm nay ra tuyên bố nói rằng Ethiopia đang nỗ lực giải quyết các vấn đề tồn đọng với Sudan và Ai Cập.
“Tuy nhiên, thi thoảng các tuyên bố mang tính đe dọa hiếu chiến để buộc Ethiopia phải khuất phục trước các điều khoản bất công vẫn còn rất nhiều. Ethiopia sẽ không nao núng dưới bất kỳ hình thức gây hấn nào”, tuyên bố nêu, song không đề cập cụ thể đến ai.
Huyền Lê (Theo AFP) – VnExpress
