Mỹ có thêm hai động thái trả đũa việc Bắc Kinh ra luật an ninh cho Hong Kong: ngừng ưu đãi thương mại cho Hong Kong và ban hành luật trừng phạt quan chức Trung Quốc.
“Hong Kong giờ đây sẽ được đối xử như Trung Quốc đại lục”, ông Trump nói tại một buổi họp báo ở Nhà Trắng. “Không có đặc quyền, không có quy chế thương mại đặc biệt, không xuất khẩu các công nghệ nhạy cảm”.
Theo South China Morning Post, ông Trump không nói khi nào lệnh của mình sẽ có hiệu lực, và văn bản lệnh chưa được công bố. Động thái trên có thể khiến Hong Kong chịu thuế mà Mỹ đã áp lên hàng Trung Quốc trong cuộc thương chiến hai năm qua.
Luật Hong Kong Tự trị, vừa được Tổng thống Trump ban hành, được đưa ra vào tháng 5, và thông qua ở hai viện Quốc hội Mỹ chỉ trong vài tuần – khoảng thời gian rất nhanh đối với một dự luật, chưa kể trong bối cảnh Quốc hội bận rộn vì dịch Covid-19 và các vấn đề cấp bách khác như cứu trợ kinh tế hay cải cách cảnh sát.
Sau khi tuyên bố các động thái nhắm vào Bắc Kinh, Tổng thống Trump dành phần lớn bài phát biểu 50 phút của mình lan man sang nhiều chủ đề, như cách ông thường phát biểu. Ông công kích đối thủ tranh cử Joe Biden cũng như các nghị sĩ Dân chủ. Ông bảo vệ cách chính quyền xử lý dịch bệnh.
Trong những lần ít ỏi mà ông quay lại chủ đề Hong Kong, ông Trump nói luật mới trao cho chính quyền “các công cụ mới, mạnh mẽ để buộc các cá nhân và tổ chức phải chịu trách nhiệm vì liên quan tới việc dập tắt sự tự do của Hong Kong”.
Luật Hong Kong Tự trị trừng phạt bất kỳ cá nhân nước ngoài nào “đóng góp đáng kể” vào trong việc vi phạm cam kết của Trung Quốc với Hong Kong theo thỏa thuận chuyển giao giữa Trung Quốc – Anh và Luật Cơ bản của Hong Kong.
Những người bị trừng phạt theo luật sẽ bị cấm vào Mỹ và bị mất kiểm soát đối với các tài sản ở Mỹ.
Thỏa thuận giữa Trung Quốc và Anh ghi rằng Hong Kong sẽ “có mức độ tự trị cao” cho đến ít nhất là năm 2047. Các nghị sĩ Mỹ nói Bắc Kinh, với việc đơn phương ra luật an ninh cho Hong Kong, đang đẩy khung thời gian sớm hơn 27 năm.
“Quyền tự do của họ đã bị lấy đi”, ông Trump nói thêm. “Quyền của họ đã bị lấy đi, và Hong Kong cũng biến mất, theo quan điểm của tôi, vì không còn có thể cạnh tranh với các thị trường tự do… nhiều người sẽ rời Hong Kong”.
Khi được hỏi liệu ông có định hội đàm với Chủ tịch Tập Cận Bình hay không, ông Trump nói: “Không, tôi không có kế hoạch nói chuyện với ông ấy”.
Trọng Thuấn – Zing