Ethiopia triệu đại sứ Mỹ để làm rõ việc Trump đề xuất Ai Cập cho nổ đập Đại Phục Hưng và cáo buộc ông kích động chiến tranh.
Bộ Ngoại giao Ethiopia hôm nay cho biết Ngoại trưởng Gedu Andargachew đã triệu đại sứ Mỹ Michael Raynor sau khi Tổng thống Donald Trump gợi ý rằng Ai Cập có thể cho nổ đập Đại Phục Hưng mà Ethiopia xây dựng trên sông Nile.
Ngoại trưởng Gedu nói với ông Raynor rằng”việc một tổng thống Mỹ đương nhiệm kích động chiến tranh giữa Ethiopia và Ai Cập không phản ánh mối quan hệ đối tác lâu dài và liên minh chiến lược giữa Ethiopia và Mỹ, cũng không được chấp nhận trong luật quốc tế về điều chỉnh quan hệ giữa các quốc gia”.
Phát biểu với các phóng viên tại Phòng Bầu dục hôm 23/10, Trump nói rằng việc Ethiopia xây đập là “tình huống rất nguy hiểm” đối với quốc gia ở hạ nguồn như Ai Cập. Ông cũng cho hay Ai Cập sẽ cho nổ tung con đập này.
Văn phòng Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed trước đó ra tuyên bố nói rằng Ethiopia đang nỗ lực giải quyết các vấn đề tồn đọng với Sudan và Ai Cập và “sẽ không nao núng” trước bất kỳ tuyên bố hung hăng nào, song không đề cập đến Tổng thống Mỹ.
Cựu thủ tướng Ethiopia Hailemariam Dessalegn đăng Twitter gọi những nhận xét của Trump là “liều lĩnh” và “vô trách nhiệm”.
Đại Phục Hưng, đập lớn nhất châu Phi, được khởi công xây dựng năm 2011. Ethiopia cho hay dự án trị giá 4 tỷ USD là không thể thiếu đối với nhu cầu phát triển và điện khí hóa của nước này, bày tỏ hy vọng công trình sẽ bắt đầu hoạt động đầu năm 2021.
Tuy nhiên Ai Cập, quốc gia phụ thuộc 97% nước sông Nile để tưới tiêu và sinh hoạt, xem công trình này là mối đe dọa hiện hữu. Chính quyền Sudan, một quốc gia ở hạ nguồn sông Nile, cũng cho rằng con đập có thể đe dọa sự an toàn của khoảng 20 triệu người dân Sudan sống ở hạ lưu và phá hủy hệ thống nông nghiệp dựa vào nguồn nước lũ của Sudan, nếu không được xây dựng và vận hành chính xác.
Trump, đồng minh thân cận của Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi, đã đồng ý đóng vai trò trung gian đàm phán về con đập theo đề nghị của Cairo, với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin dẫn đầu các cuộc đàm phán.
Bộ Ngoại giao Mỹ hồi tháng 9 cho biết họ đã đình chỉ một phần viện trợ tài chính cho Ethiopia, với lý do đàm phán thiếu tiến bộ và Ethiopia “đơn phương quyết định” bắt đầu đưa nước vào hồ chứa của con đập dù không đạt thỏa thuận với các quốc gia hạ nguồn là Ai Cập và Sudan.
Sông Nile xanh hợp với sông Nile trắng ở Sudan, trở thành sông Nile, và khoảng 85% dòng chảy của sông bắt nguồn từ Ethiopia. Quan chức ở Ethiopia hy vọng con đập, hiện hoàn thành hơn 3/4, sẽ đạt công suất phát điện tối đa vào năm 2023.
Huyền Lê (Theo Reuters, NBC) – VnExpress
