Tổng thống Czech Zeman nói “gián điệp Nga” chỉ là một trong hai hướng điều tra vụ nổ kho đạn năm 2014, sự kiện gây căng thẳng Prague – Moskva.
“Chúng tôi đang điều tra theo hai giả thuyết. Đầu tiên là vụ nổ bắt nguồn từ bất cẩn trong xử lý thuốc nổ, thứ hai là kết quả của một chiến dịch tình báo nước ngoài. Tôi xem xét nghiêm túc cả hai giả thuyết và mong giới chức điều tra chúng một cách triệt để”, Tổng thống Czech Milos Zeman nói trong thông cáo được công bố hôm 25/4.
Zeman nói không có bằng chứng cho thấy hai điệp viên Nga xâm nhập kho vũ khí ở Vrbetice, nhưng thêm rằng không thể loại trừ giả thuyết này.
Đây là lần đầu Tổng thống Czech đề cập công khai đến vụ nổ kho đạn đang gây căng thẳng ngoại giao giữa Prague và Moskva. Ông là nguyên thủ của Cộng hòa Czech và có quyền bổ nhiệm thủ tướng, nhưng không tham gia vào hoạt động vận hành chính quyền thường ngày.
Vụ nổ xảy ra vào tháng 10/2014 tại Kho 16 ở làng Vrbetice, phía đông Czech, phá hủy 50 tấn đạn và khiến hai công nhân của nước này thiệt mạng. Nguyên nhân sự cố không được giải đáp suốt nhiều năm.
Thủ tướng Czech Andrej Babis hôm 17/4 phát biểu trực tiếp trên truyền hình về “nghi ngờ có cơ sở rằng các sĩ quan thuộc cơ quan tình báo quân đội Nga GRU liên quan trong vụ nổ kho đạn ở khu vực Vrbetice”, thêm rằng tình huống này là “chưa từng có và đầy tai tiếng”.
Quyền Ngoại trưởng Jan Hamacek sau đó thông báo 18 nhân viên đại sứ quán Nga bị yêu cầu rời đi trong vòng 72 giờ. Lệnh trục xuất và cáo buộc là xung đột lớn nhất giữa Czech và Nga từ năm 1989 tới nay. Nga trả đũa bằng cách trục xuất 20 nhà ngoại giao Czech, chỉ để lại một vài người ở Moskva.
Động thái “ăn miếng trả miếng” tiếp tục vào ngày 19/4, khi Bộ trưởng Công nghiệp Czech Karel Havlicek cho biết tập đoàn năng lượng hạt nhân quốc gia Nga Rosatom sẽ bị cấm đấu thầu những lò phản ứng mới tại nhà máy điện hạt nhân Dukovany của Czech.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga hôm 23/4 cho biết sẽ hạn chế nhân sự của đại sứ quán Czech tại Moskva, đồng nghĩa đại sứ quán của hai nước sẽ chỉ còn 7 quan chức ngoại giao vào ngày 31/5. Cơ quan đại diện của hai nước sẽ còn 25 nhân viên hành chính và 19 nhân viên địa phương.
Vũ Anh (Theo Reuters) – VnExpress
